Plastic korrels teisteren de oevers van de Maas in het zuiden van Limburg. Uit onderzoek van Schone Rivieren in het najaar van 2020 blijkt dat het in Zuid-Limburg langs de Maas wemelt van de zogenoemde nurdle-hotspots: plekken waar meer dan 400 plastic korrels per vierkante meter worden aangetroffen. Vooral bij het dorp Berg aan de Maas werden grote hoeveelheden korrels gevonden. Vrijwilligers troffen daar in verschillende onderzoeksgebieden ruim 13.000 nurdles per vierkante meter aan.
Schone Rivieren, het samenwerkingsverband van IVN Natuureducatie, Stichting De Noordzee en Plastic Soup Foundation, maakt zich grote zorgen over de grote hoeveelheden plastic korrels. Deze nurdles vormen de grondstof voor bijna alle plastic producten en zijn schadelijk voor het milieu. Dieren kunnen de onverteerbare korrels aanzien voor voedsel, waardoor ze geen honger meer voelen en kunnen sterven.
21 nurdle-hotspots
Naast de oever bij Berg aan de Maas werden er ook grote aantallen plastic korrels gevonden tussen Stokkem en Grevenbicht (3.600 per vierkante meter) en in het zuiden van Maastricht (2.600 per vierkante meter). Verder werden flinke hoeveelheden aangetroffen langs de Maas boven Eijsden, in de buurt van Stein en ten noorden van de Limburgse hoofdstad.
Plastic Soup Foundation, één van de partners in het Schone Rivieren-project, trok al voor de zomer vorig jaar aan de bel over de vervuiling van de Maas in het zuiden van Limburg. De organisatie constateerde dat door plasticproducenten zo slordig met materiaal wordt omgesprongen dat het op sommige plekken lijkt alsof er net een flinke hagelbui is overgetrokken. De Plastic Soup Foundation is hierover in contact met de RUD, de milieudienst van Zuid-Limburg om de vervuiling aan te pakken.
Metingen najaar
Zo’n 600 vrijwillige afvalonderzoekers van Schone Rivieren gingen in het najaar weer op pad om het afvalprobleem op de Nederlandse rivieroevers in kaart te brengen. In totaal vonden zij op bijna 300 locaties ruim 47.000 stuks afval, voornamelijk plastic.
Bij vier op de vijf metingen werden plastic flesjes gevonden en bij twee derde van de metingen blikjes. Waar de drankverpakkingen werden aangetroffen, waren dit per 100 meter gemiddeld 11 flesjes en 7 blikjes. ‘Verontrustend,’ stelt Marijke Boonstra van Schone Rivieren. ‘Het is daarom goed dat statiegeld op kleine plastic flesjes eraan komt en we roepen het demissionaire kabinet op om nu nog te besluiten versneld statiegeld op blik in te voeren en niet pas in 2022. Die urgentie is met onze laatste metingen opnieuw aangetoond.’
Top 15
Bovenaan in de top 15 van meest gevonden afval op de oevers staan kleine ondefinieerbare stukjes zacht en hard plastic. Ooit zijn dit bijvoorbeeld gedeelten van drank- en voedselverpakkingen geweest, maar inmiddels is dit niet meer te achterhalen. Ook worden veel stukjes piepschuim (plaats 3) gevonden. Plastic snoepverpakkingen staan op een vierde plek. Verder worden zaken als sigarettenfilters, vochtige doekjes en wattenstaafjes veel gevonden. Specifiek aan corona gerelateerd afval, zoals mondkapjes, staat niet in de lijst van veel aangetroffen afval. Het onderzoek van Schone Rivieren werd uitgevoerd voor de invoering van de mondkapjesplicht op 1 december 2020.
Factsheet Resultaten Najaarsmeting 2020
Uniek onderzoek
Het onderzoek van Schone Rivieren, een initiatief van IVN Natuureducatie, Stichting De Noordzee en Plastic Soup Foundation, is het meest grootschalige afvalonderzoek in de Nederlandse rivierdelta. Met behulp van burgerwetenschap worden twee keer per jaar gegevens verzameld. Het wordt uitgevoerd op basis van de OSPAR-methode. Dit is een internationaal erkende methode voor het onderzoeken van afval op stranden. Deze methode is aangepast zodat deze ook toepasbaar is voor rivieren. Het onderzoeksgebied, dat al bestond uit de Maas, de Waal, de IJssel, de Nieuwe Waterweg, de Dordtse Kil, de Oude Maas, het Hollands Diep en het Haringvliet is het afgelopen jaar verder uitgebreid met de Nederrijn, de Lek, Grevelingen, Oosterschelde en Westerschelde.
Een onderzoeksgebied bestaat uit 100 meter rivieroever. Vanaf de waterlijn tot aan de aaneengesloten begroeiing wordt afval verzameld en genoteerd. Stichting De Noordzee voert controlemetingen uit om de kwaliteit te waarborgen. Ook dragen de analyses bij aan de kennis over de verplaatsing van afval in de Nederlandse riviersystemen.