Ons verhaal

Er is nú actie nodig tegen het plastic probleem in onze rivieren.

Nederland is een waterland en onze rivieren zijn onze trots. Plastic en ander zwerfvuil horen niet in water en op de oevers thuis, maar dat is nu wel (nog) het geval. In de rivieren ontstaat de plastic soep die bijdraagt aan de vervuiling van zeeën en oceanen. Dáár is het opruimen een haast onmogelijke klus. In de rivieren en op haar oevers kunnen we nog wél wat doen om te voorkomen dat het milieu verder vervuilt door rivierafval.

Doe mee

 

Plastic afval in onze wateren vormt een gevaar voor de gezondheid van alle levende wezens: plant, dier én mens. Dieren raken in het plastic verstrikt of ze zien het voor voedsel aan en eten het op. Grote stukken plastic vallen langzaam uiteen in kleine plastic snippers of zelfs microplastics. Ook de kleinste dieren in de voedselketen krijgen het zo binnen en bij grotere dieren hoopt het op in hun maag. Ook wij mensen eten die dieren of drinken water en daarmee komt het plastic ook in onze voedselketen terecht.

Ook niet-levende wezens ondervinden problemen van het plastic. Plastic kan chemische stoffen afgeven aan het water of rondom zich verzamelen. Dit tast verschillende ecosystemen aan, het water zelf of de bodem. De vervuiling van de rivierbodem en het sediment dat neerslaat na hoog water in de uiterwaarden zorgt voor verstoorde bodemlagen waardoor planten niet goed kunnen groeien en water blijft staan of niet door kan stromen.

De missie van Schone Rivieren? Plasticvrije rivieren in 2030. En dat doen we met een unieke aanpak.

Onze aanpak

 

 

Organisaties

IVN Natuureducatie en Stichting Noordzee bundelen hun krachten om de Nederlandse Rivierdelta plasticvrij te krijgen. Even voorstellen:

IVN Natuureducatie

IVN Natuureducatie verbindt mens en natuur. Samen met 26.000 vrijwilligers en leden laten we jong en oud beleven hoe leuk, gezond én belangrijk natuur is. Dat doen we met natuuractiviteiten, cursussen, projecten en campagnes. Zelf leren en doen staan altijd centraal.

Website IVN

Volg Schone rivieren op social media

Stichting De Noordzee

Stichting De Noordzee is een onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie en is dé organisatie als het gaat om bescherming en duurzaam gebruik van de Noordzee. De stichting richt zich op vier doelen: Ruimte voor natuur, Schone zee, Duurzaam voedsel en Natuurvriendelijke energie. Samen met anderen werkt de organisatie aan een schone en gezonde Noordzee.

Website Stichting de Noordzee

Volg Schone rivieren op social media

Vrijwilligers-opruimenSchone Rivieren: hoe het begon

Vrijwilligers ruimden al jaren oevers op maar werden mismoedig omdat het jaar in jaar uit als dweilen met de kraan open voelde. Rijkswaterstaat had wel een zwerfvuil ophaalregeling sinds 2003 voor burgers en terreinbeheerders die in het buitengebied de oevers opschoonden, maar constateerde dat er relatief weinig gebruik van werd gemaakt. Waterbeheerders, terreinbeheerders en diverse overheden riepen de assistentie van IVN in om een plan van aanpak te bedenken. Hoe kan er gecoördineerd opgeruimd worden waarbij tegelijkertijd gewerkt wordt aan het dichtdraaien van de kraan, om op den duur het dweilen te kunnen stoppen?

Pilot Schone Maas

In 2012 werd de pilot Schone Maas opgezet met vijf Limburgse Maasgemeenten, Rijkswaterstaat Zuid-Nederland, Provincie Limburg, de destijds twee Limburgse waterschappen, terreinbeheerders en IVN Natuureducatie. Doel was om een breed maatschappelijk draagvlak achter dit complexe probleem te verkrijgen. Voorkomen of opruimen van plastic in water was immers wettelijk gezien geen verantwoordelijkheid die bij één van de instanties thuishoorde. Samenwerking, dichtbij beginnen, lokale verenigingen en organisaties betrekken, hen een kleine clubkasvergoeding geven en gemeenten in hun kracht zetten als intermediair bleken een gouden greep.

Vrijwilligers-opruimenTussen 2014 en 2016 haakten alle Limburgse Maasgemeenten aan en werd landelijk bekendheid gegeven aan deze Limburgse aanpak. Het voorbeeld van Schone Maas Limburg werd gevolgd in Noord-Brabant en aan de Waal. Later ook aan de andere Nederlandse delta rivieren.

Burgerwetenschap

Vanaf 2015 werd het citizen science onderzoek naar rivierafval op de oevers ontwikkeld door IVN Natuureducatie in Limburg. In 2017 sloten twee partners aan die vanuit een andere aanvullende invalshoek bezig waren om plasticsoep te bestrijden: Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee. Zo ontstond het gezamenlijke project Schone Rivieren, en werd naast opruimen en rivierafvalonderzoek ingezet op ontdekactiviteiten en rivierexpedities, en oplossingen om de rivierafvalproblematiek bij de bron aan te pakken.

Langs de Maas, de Waal, de IJssel, de Rijn, de Lek, het Haringvliet en de Schelde zijn vrijwilligers en verschillende partijen inmiddels actief. We breiden uit naar alle grote rivieren in Nederland om de rivieren schoner te krijgen én te houden. We kijken ook stroomopwaarts hoe we onze buurlanden kunnen betrekken via het project Litter Free Rivers and Streams (www.litterfreeriversandstreams.eu).

Onze rivieren