In de Maasdelta werken partijen al langer samen aan het terugdringen van zwerfafval. En daar zijn al grote stappen in gemaakt. Die aanpak krijgt nu een impuls doordat het onderdeel is geworden van een groot Europees project: Treasure. Projectleider Joost Barendrecht vertelt over de kansen en de uitdagingen voor de Maasdelta. ‘Het afvalprobleem gaat ons allemaal aan en we moeten allemaal bijdragen aan een oplossing.’
Wat was de aanleiding om bij dit Europese project aan te sluiten?
‘In 2022 organiseerden we een bestuurlijke Maasdelta conferentie met onder meer provincies, gemeenten en Rijkswaterstaat. Daar spraken de partijen uit dat ze willen werken aan een gezamenlijke aanpak om zwerfafval terug te dringen. De projectgroep wilde aan de slag gaan met een projectplan voor de komende jaren. Min of meer tegelijkertijd kwam het idee voor een Europese projectaanvraag op ons pad. Dat sloot naadloos aan. Toen hebben we die twee aan elkaar verbonden.’
Wat is de toegevoegde waarde van onderdeel zijn van een Europees programma?
‘Ten eerste is het een erkenning van het belang van de gezamenlijke aanpak van het afvalprobleem. Dit stimuleert weer gemeenten en anderen om aan te haken. Ook de co-financiering vanuit Europa helpt hierin. Ten tweede kunnen we veel leren van de partners uit andere landen waarmee we samenwerken, en zij van ons. Ten derde kunnen we samen een sterkere lobby vormen richting Europa. De aanpak van zwerfafval begint namelijk op Europees niveau. En er is nu geen duidelijk wettelijk kader.’
Kun je een voorbeeld noemen van een succesvolle aanpak in het buitenland?
‘In Duitsland zijn houten blokjes via de rivier verspreid met daarop de tekst: als je dit vindt, meld het dan. Zo ontstond een goed beeld van hoe zwerfafval zich verspreidt. In Denemarken gaan ze dit nu ook uitvoeren.’
Wat is de grootste uitdaging de komende tijd?
‘Om afval echt bij de bron aan te pakken, daar waar het ontstaat. En vaak – in 40 procent van de gevallen – is dat bij bedrijfsactiviteiten, bouwplaatsen en bedrijventerreinen. Bij afval denken we vaak aan jongeren die blikjes weggooien. Maar het probleem is veel breder, het gaat ons allemaal aan. En we moeten dus allemaal bijdragen aan de oplossing. Ook de overheid is aan zet.’
Wat gaat er de komende tijd gebeuren?
‘Op 4 thema’s voeren we activiteiten uit. We onderzoeken hoe we de samenwerking tussen overheden kunnen verbeteren. We kijken naar data en monitoring, daar zijn we in Nederland al heel ver in. We richten ons op preventie en gedragsverandering: hoe kunnen we zorgen dat recreanten en bedrijven hun gedrag aapassen. En tot slot richten we ons op het opruimen van afval. In de Maasdelta gebeurt dat met opruimacties en elders in het land worden proeven gedaan met afvangsystemen.’
Wanneer ben je tevreden?
‘Als we over drie jaar met alle partners kunnen laten zien dat er hele concrete mogelijkheden zijn om afval echt aan te pakken. En ik hoop natuurlijk dat de hoeveelheid afval dan ook daadwerkelijk teruggedrongen is. De maatregelen zijn stuk voor stuk niet ingewikkeld. De uitdaging is vooral: zorgen dat bedrijven, recreanten en anderen er ook echt mee aan de slag gaan.’
Betrokken organisaties bij Treasure Schone Maasdelta
In het Treasure project werken de volgende partijen samen in de Maasdelta: Provincie Noord-Brabant, Provincie Zuid-Holland, , Waterschap Hollandse Delta, Waterschap Brabantse Delta, Waterschap Rivierenland, Gemeente Dordrecht, Gemeente Drimmelen, Gemeente Altena, Gemeente Geertruidenberg, Gemeente Moerdijk, Gemeente Hoeksche Waard, Gemeente Nissewaard, , Gemeente Goeree Overflakkee , Gemeente Voorne aan Zee, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat en Hogeschool Rotterdam.