Aan het woord.
Interview met Ellen Schep, researcher CE Delft
Aan de slag met de Single Use Plastic-richtlijn; op zoek naar de juiste maatregelen voor een vermindering van wegwerpproducten.
Waar komt jouw interesse in duurzaamheid vandaan?
‘Ik heb mijn Master deels in milieueconomie gedaan. Toen vond ik onderwerpen rondom verduurzaming al erg interessant. In de jaren erna is dit onderwerp alleen maar belangrijker geworden. Ik ben bij CE Delft gaan werken, waar ik in een team van economen allerlei onderzoeken doe op gebied van duurzaamheid, energie en milieu. Ik houd mij veel bezig met circulaire economie. Zo ligt mijn focus nu op de wegwerpbeker, hier kan nog een verduurzamingsslag gemaakt worden.’
Hoe ben je terecht gekomen bij de wegwerpbeker?
‘Er zijn vele wegwerpproducten, zoals de wegwerpbeker en plastic flesjes, die vaak op stranden en in rivieren terecht komen. De Europese Unie wil daarom het gebruik van kunststof beker- en voedselverpakkingen en een aantal andere plastic producten verminderen. De Europese Commissie heeft om deze reden de Single Use Plastic-richtlijn (SUP) opgesteld. Dat betekent dat alle EU-lidstaten het gebruik van deze wegwerpproducten aanzienlijk moet verminderen. Ook Nederland dus. Eerder heeft CE Delft onderzoek gedaan naar statiegeld op plastic flesjes. Deze maatregel is inmiddels ingevoerd. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft ons daarna benaderd om onderzoek te doen naar maatregelen om het gebruik van bekers voor eenmalig gebruik te verminderen.’
Uit recent onderzoek door CE Delft blijkt dat een verplichte vergoeding van € 0,25 voor een wegwerpbeker hoog genoeg lijkt voor een gedragsverandering. Bekijk hier de infographic van CE Delft met de conclusies van hun onderzoek.
Waar begin je met een onderzoek naar een mogelijk verbod op eenmalige drinkbekers?
‘We hebben eerst een brede inventarisatie van mogelijke maatregelen gemaakt. We hebben gekeken wat er in het buitenland gebeurt om wegwerpplastic te reduceren. We kwamen toen vele interessante maatregelen tegen, zoals een geheel verbod, korting wanneer je je eigen beker meeneemt en het invoeren van plastic vrije zones. Zo is er in een aantal Amerikaanse steden de ‘latte levy’ ingevoerd: een heffing op wegwerpbekers. Maar je kan juist ook kiezen voor een korting op het gebruik van herbruikbare bekers. In Zwitserland heb je reCircle, maaltijdverpakkingen met statiegeld. Deze kunnen weer worden ingeleverd na gebruik. Maar er zijn ook verplichtende maatregelen, zoals een verbod op de verkoop van plastic bekers in Zuid-Korea en plastic vrije zones in strandgemeentes in Australië. In Nederland vind je een aantal eigen initiatieven, zoals in Scheveningen. Hier hebben 14 paviljoens zelf besloten om gezamenlijk single-use plastic van hun terras te bannen. Of neem bijvoorbeeld de NS, zij geven 25 cent korting op je drankje wanneer je je eigen beker meeneemt.’
Welke opvallende bevindingen zijn nog meer uit het onderzoek gekomen?
‘Wat ik wel interessant vind, is dat de meeste koffiebekers op kantoren worden geconsumeerd. Maar liefst 4 miljard per jaar. Het voordeel op kantoren is dat ze in principe in de prullenbak worden gegooid en het dus niet tot vervuiling van rivieren leidt. Maar het leidt wel tot heel veel afval. Als je vijf koppen koffie drinkt per werkdag, dan gaat het heel hard. Ook vind ik het interessant dat veel mensen niet beseffen dat in veel kartonnen wegwerpbekertjes ook plastic zit. Een plastic coating voorkomt dat de beker gaat lekken.’
Heb je nog een tip voor onze achterban?
‘De horeca zal mee moeten gaan in de nieuwe regelgeving. Maar het is dan nog steeds aan de consument om de keuze te maken: een herbruikbare beker meenemen of extra betalen voor een wegwerpbeker? De To Go-campagne van Schone Rivieren is daarom belangrijk. Uit onze onderzoeken volgt dat serieuze effecten mogelijk zijn als consumenten hun gewoontes aan gaan passen. Bewustwording is daarvoor een belangrijke stap. Daarom wil ik vooral meegeven dat de Schone Rivieren vrijwilligers zo door moeten gaan. Maak anderen ervan bewust dat het belangrijk is om zo min mogelijk wegwerpproducten te kopen en als ze het dan toch kopen, het vooral in de te prullenbak gooien en níet in de natuur.’
Schone Rivieren To go campagne
Schone Rivieren startte in juni 2021 een bewustwordingscampagne om van de herbruikbare beker het nieuwe normaal maken. Het doel van de campagne? Van hergebruik de norm maken en uiteindelijk een verbod op gratis wegwerpbekers. Het is vergelijkbaar met het verbod op gratis plastic tasjes in 2016. Daardoor nam het verbruik af met meer dan 70%, ook al kost een tasje maar een paar cent. Met een verbod op gratis wegwerpbekers komt onze droom, een plasticvrije rivierdelta in 2030, een stap dichterbij. En daar hebben we jouw hulp bij nodig!
Hoe doe je mee?
- Neem je herbruikbare beker mee naar jouw favoriete koffietentje en vraag of jouw bestelling daarin mag. Gelukt? Super!
- Maak een foto van jouw beker en deel hem op social media met #togohero en @SchoneRivieren.
- Zet de horecaondernemer die het goede voorbeeld geeft letterlijk op de kaart.
- Meld je aan voor de Schone Rivieren nieuwsbrief voor campagne-updates en welke vervolgstappen we willen zetten richting een verbod op gratis wegwerpbekers.