Kliko’s, picknickbanken, caravans, boterkuipjes en heel veel klein spul. Na de zware overstromingen in Limburg, Duitsland en België wordt het steeds duidelijker wat de rivier heeft meegevoerd en nu in grote hoeveelheden afzet op de rivieroevers. De kranten staan er vol van. Ook Schone Rivieren wordt van alle kanten benaderd. Op dit moment wordt volop gewerkt aan het opzetten van acties om op te ruimen langs de Maas daar waar dat het hardst nodig is. Daarnaast doet Schone Rivieren met de hulp van vrijwilligers extra onderzoek om langetermijngevolgen voor de natuur in kaart te kunnen brengen. Ons doel staat voorop: zorgen dat deze humane ramp niet ook een ramp wordt voor de natuur.
Zoals altijd na hoogwater blijft er afval op de rivieroevers achter. Na deze ramp is dat niet anders. Wel zijn de hoeveelheden dit keer groter en is in het zuiden het type afval anders. Vooral het grovere afval wordt nu door Rijkswaterstaat opgeruimd. Kleiner afval blijft liggen. Het is belangrijk dat we inzicht krijgen in de korte- en langetermijngevolgen van deze ramp voor onze natuur. Schone Rivieren verzamelt sinds 2017 gegevens over rivierafval langs onder meer de Maas. Op basis daarvan weten we dat na hoogwater periodes grote hoeveelheden afval worden afgezet in de uiterwaarden en rivieroevers en blijft hangen in de vegetatie. Daarnaast zien we dat afval zich op bepaalde plekken ophoopt.
Extra onderzoek met oog op de toekomst
Schone Rivieren roept daarom de rivierafvalonderzoekers op om (als het veilig is) gegevens te verzamelen over het afval op de oevers. Op deze manier krijgen we inzicht in hoe afval zich na een ramp zoals deze verspreidt en waar het zich ophoopt. Dit kan op termijn helpen bij het bepalen van beleids- en beheersmaatregelen. Dit is belangrijk omdat klimaatexperts voorspellen dat dit soort overstromingen en periodes van hoogwaterpieken in de toekomst mogelijk vaker zullen plaatsvinden. De langetermijneffecten van grote afvalstromen op de natuur en mogelijke schade aan onze watergerelateerde infrastructuur zijn nog onbekend. Dat betekent dat Nederland zich moet voorbereiden op toekomstige overstromingen en plannen moet hebben klaarliggen om afvalstromen zo snel mogelijk op te ruimen.
In de komende periode worden zoveel mogelijk gegevens verzameld. Hierin werken we samen met onderzoekers van de Universiteit Wageningen. Daarnaast is er tijdens de komende metingen van het rivierafvalonderzoek bijzondere aandacht voor overstromingsafval om de langetermijngevolgen voor de natuur verder in kaart te brengen.
Helpen opruimen langs de Maas
De komende weken zullen er behalve het onderzoek ook veel opruimacties plaatsvinden. Let wel op, want nog niet alle uiterwaarden en dijken zijn veilig! Ga daarom niet nu op eigen houtje opruimen langs de Maas. Op 14 augustus houdt IVN Natuureducatie, een van de initiatiefnemers van Schone Rivieren, in de hele provincie Limburg opruimacties. Op deze website kan je een locatie vinden waar je kunt helpen. Je kunt hier ook je eigen actie organiseren, ook als deze buiten Limburg in het stroomgebied van de Maas plaatsvindt. Meld jouw opruimactie in ieder geval op de website aan, zodat we alles zo veilig mogelijk kunnen laten verlopen. Lees bovendien de praktische informatie en veiligheidsvoorschriften goed door voordat je een eigen opruimactie organiseert.
Alvast veel dank voor jullie inzet en betrokkenheid!