Tijdens de Schone Rijn Waal-conferentie op 13 november 2023 kwamen Gelderse bestuurders en genodigden bij een met een gemeenschappelijke ambitie: het realiseren van een plasticvrije Rijn, Waal en uiterwaarden in 2030. Deze conferentie bracht ruim 30 bestuurders van Gelderse Rijn- en Waalgemeenten, Rijkswaterstaat, provincie, waterschappen en bedrijven bij elkaar, met als doel een gezamenlijk plan van aanpak om zwerfafval in rivieren aan te pakken.
Gelderland is een echte rivierenprovincie. Alle grote rivieren, waaronder natuurlijk de Rijn en de Waal, stromen door de provincie. Helaas zijn deze wateren ernstig vervuild, zoals blijkt uit het citizen science onderzoek van Schone Rivieren. Gemiddeld worden er per 100 meter rivieroever 311 stuks afval aangetroffen. Hiervan is ongeveer 90 procent van plastic. Dit zwerfafval blijft voor een groot deel steken in de rivieren en hoopt zich op in de oevers. Dit kan schadelijke gevolgen hebben voor mens en natuur in en langs de rivier.
Noodzaak van samenwerking
Hoewel vrijwillige opruimgroepen zich inzetten om zwerfafval langs de rivieren op te ruimen, is er meer nodig om het probleem structureel aan te pakken. Gemeenten dragen verantwoordelijkheid voor het opruimen en voorkomen van zwerfafval, behalve in de rivier, waar Rijkswaterstaat verantwoordelijk is. Op de oevers hebben terreinbeheerders de taak om ervoor te zorgen dat deze gebieden schoon blijven. Dit complexe samenspel van verantwoordelijkheden benadrukt het belang van effectieve samenwerking. Schone Rivieren heeft daarom de bestuurlijke conferentie voor een Schone Rijn en Waal georganiseerd, waarbij alle betrokken partijen hun krachten kunnen bundelen.
Op de conferentie gingen Marco van der Wel (wethouder gemeente Arnhem), Ans Mol-van der Camp (gedeputeerde Provincie Gelderland) en Marjolijn van de Zandschulp (HID Rijkswaterstaat-Oost) in gesprek over de versnipperde verantwoordelijkheden en de noodzaak om samen te werken. Gedeputeerde Mol: “Ik maak me niet alleen zorgen over het zichtbare afval, maar nog meer over het onzichtbare afval, zoals microplastics. Mede daarom is het belangrijk dat we samenwerken aan dit ingewikkelde en complexe probleem.”
Bekijk de aftermovie!
Bedrijfsactiviteiten grote afvalbron
Uit onderzoek van Schone Rivieren blijkt dat bijna 40 procent van het gevonden afval afkomstig is van bedrijfsactiviteiten. Zoals bouwplaatsen, bedrijventerreinen, havens, scheepvaart, landbouw en visserij. Tijdens de conferentie werd hier extra aandacht aan besteed. In rondetafelgesprekken is besproken hoe alle betrokken partijen kunnen bijdragen aan het verminderen van verwaaiing en verspreiding van plastic bouwmateriaal. Inclusief mogelijke stappen die vergunningverleners, zoals gemeenten en provincie, kunnen nemen.
Plan van aanpak voor een Schone Rijn en Waal
De conferentie werd symbolisch afgesloten met het leggen van een grote puzzel met de tekst Wij gaan voor een Schone Rijn en Waal. Elke deelnemer voegde een eigen puzzelstuk toe aan de puzzel, waar op de achterkant een wens voor het bereiken van schone rivieren en oevers geschreven was. Ieder kreeg na afloop een puzzelstuk met een wens mee naar huis. De aanwezige partners zullen zich gezamenlijk inzetten om te werken aan een schone Rijn en Waal. De acties en ideeën worden vastgelegd in een gezamenlijk plan van aanpak dat de komende maanden verder wordt uitgewerkt.
Met deze conferentie wordt een belangrijke stap gezet richting een schonere Rijn, Waal en uiterwaarden. Samenwerking is de sleutel tot succes, en we kijken ernaar uit om gezamenlijk deze uitdaging aan te gaan en de vervuiling van onze geliefde rivieren aan te pakken!